Arama motorlarında sıkça aratılan sorulardan biri olan ayın bir bölümüne ismi verilen ünlü Türk gökbilimcinin kim olduğu araştırılıyor. İşte merak ettiğiniz soruların cevapları...
Ayın bir bölümüne ismi verilen ünlü Türk gökbilimci kimdir?
Ayın bir bölümüne ismi verilen ünlü Türk gökbilimci, Ali Kuşçu’dur.
Ali Kuşçu kimdir?
Ali Kuşçu, 1403 yılında Timur İmparatorluğu’nun bir parçası olan Semerkand’da dünyaya geldi. Babası Muhammed, Timur’un torunu ve aynı zamanda bir astronom olan Uluğ Bey’in sarayında kuşçuluk yapardı. Bu yüzden aile “Kuşçu” olarak tanınırdı. Ali Kuşçu, küçük yaşlardan itibaren astronomi ve matematikle ilgilenmeye başladı. Bursalı Kadızâde Rûmî, Gıyaseddin Cemşid ve Muînuddîn Kâşî gibi ünlü bilginlerden eğitim aldı. Daha sonra ilmini arttırmak için Kirman şehrine gitti. Orada Ay’ın evrelerini anlatan Hall-ü Eşkâl-i Kamer ve Mantık ilmine dair Şerh-i Tecrid adlı eserlerini kaleme aldı. Semerkand ve Kirman’daki eğitimini bitirdikten sonra Uluğ Bey’in yardımcısı ve rasathanesinin müdürü oldu.
Uluğ Bey’in emriyle Çin’e giden Ali Kuşçu, döndüğünde Dünya’nın yüzey alanını ve ekliptik ekseninin eğimini 24 derece olarak buldu.
Ekliptik eksen, Dünya’nın yörünge düzlemi ile kesişen çizgidir. Dünya’nın ekseni ile ekliptik eksen arasında yaklaşık 23.5 derecelik bir açı vardır. Dünya, kendi ekseni etrafında bu açıyla dönüş yapar. Bir yıl içinde ekliptik düzlem ile ekvator arasındaki açı iki defa ve en çok 23.5 derece olur. 1449 yılında hacca gitmeye niyetlenen Ali Kuşçu, Tebriz’de Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’la karşılaştı. Uzun Hasan, ona büyük hürmet gösterdi ve Osmanlı Devleti ile barış yapmak için aracı olmasını istedi. Ali Kuşçu, bir müddet Uzun Hasan’ın elçisi olarak çalıştı. Sonra, Osmanlı padişahı II. Mehmed’in çağrısı üzerine İstanbul’a geldi.
Osmanlı - Akkoyunlu sınırında Fatih Sultan Mehmed’in buyruğuyla görkemli bir şekilde karşılanan Ali Kuşçu, Fatih’in atadığı Sahn-ı Seman Medresesi’nde öğretmenlik yapmaya başladı.
Ali Kuşçu’nun Gökbilim alanındaki en büyük başarılarından biri, çizdiği Yıldız Haritası Burada hem öğrenci yetiştirdi hem de Gök Bilimi’ni inceleyerek bilimsel çalışmalar yaptı. Güneş saatleri yaptı ve İstanbul’un coğrafi konumunu bugünkü değerine çok yakın bir şekilde hesapladı. Gezegenlerin birbirine olan uzaklıklarını buldu ve Ay’ın ilk haritasını oluşturdu. Yaptığı Yıldız haritaları Kristof Kolomb’un Amerika kıtasını keşfetmesine katkı sağladı.
Semerkant’ta, Uluğ Bey Rasathanesi’nin kapısı Ali Kuşçu, 16 Aralık 1474 tarihinde, 71 yaşındayken İstanbul’da vefat etti. 15. yüzyıla ait olan kabri, İstanbul’un Eyüp Sultan Türbesi civarındaki mezarlıktadır. Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim’in Maraş’ı almasından sonra orada Şiîliğin yayılması üzerine Ali Kuşçu’nun torunlarının bir kısmı, padişahın emriyle Maraş’a gönderildi. Kalan torunları ise sonradan Düzce’ye göç ettiler. Maraş’taki aileden bir kısmı da cumhuriyet kurulduktan sonra Bursa’ya taşındı. Bursa’daki Fuat Kuşçuoğlu Caddesi, Ali Kuşçu’nun torunlarından Fuat Bey’in adını taşır. Soyadı Kuşçuoğlu olanlar, Kahramanmaraş, Düzce ve Bursa’da yaşamaktadırlar.
