Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında yaşayan ve bir din adamı olan Şeyh Edebali hayatı ve tarihteki yeri birçok kişi araştırılmaya devam ediyor. Osman Gazi'nin kayınpederi Şeyh Edebali uzunca bir süre Bilecik'te yaşamıştır. Aslen Karamanlı olan Şeyh Edebali tefsir, hadis ve İslam hukukunda uzmanlaşmıştır. İşte Şeyh Edebali hayatı, ölümü ve tarihte yeri hakkında tüm merak edilen soruların yanıtı...
Şeyh Edebali kimdir? Şeyh Edebali kürt mü?
Osmanlı Devleti’nin temellerini atan Ahi şeyhi.Şeyh Edebali; Ahi Örgütü’nün lideri, Osman Gazi’nin kayınpederi ve öğretmenidir. Bunun yanı sıra Râbi’a Bala Hâtun’un babasıdır ve Osmanlı Devleti’nin de fikir öncüsüdür.1206 yılında bugünkü Türkmenistan’ın Merv kentinde dünyaya geldiği sanılmaktadır. 1326’da 120 yaş civarında Bilecik’te hayatını kaybetmiştir ve dergâhının zikir bölümüne defnedilmiştir.
Şeyh Edebali hayatı nasıldı?
Osman Gazi’nin üç çocuk babası kayınpederi Şeyh Edebali, Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan sonra uzun süre Bilecik’te oturmuştur. Osmanlı’nın ilk kadısı olan Dursun Fakih onun yetiştirdiği bir mürittir. Şeyh Edebali, ilk öğrenimini Horasan’dan gelen Bektaşi bir pîr ve dede olan Şeyh Necmeddin ez-Zâhidî’den görmüştür. Sonra Şam’a gidip o dönemin ünlü bilginlerinden ilim tahsil etmiştir. Kur’an yorumu, Peygamber sözleri ve İslam hukuku konularında uzmanlaşmıştır.
Eskişehir’e yakın olan İtburnu adlı köyde ikamet etmiştir. Kendi inşa ettirdiği zaviyede talebe yetiştirmiş ve halkı bilgilendirmiştir. Bilecik’te kurduğu dergahta da Osman Gazi’yi sık sık ağırlamıştır.
Anlatıldığına göre, Osman Gazi, bir gece rüyasında Şeyh Edebali’nin göğsünden bir ay çıkıp kendi göğsüne girdiğini ve göğsünden büyük bir ağaç bitip dalları dünyayı sardığını, kökünden birçok ırmak akıp insanların bu suları geçtiklerini görmüştür. Şeyh Edebali rüyayı şu şekilde yorumlamıştır:
Sen, Ertuğrul Gazi oğlu Osman, babandan sonra bey olacaksın. Kızım Malhun Hatun ile evleneceksin. Benden çıkıp sana gelen nur budur. Sizin soyunuzdan nice padişahlar gelecek ve nice devletleri bir çatı altında toplayacaklar, Allah nice insanın İslam'a kavuşmasına senin soyunu vesile edecektir.
Şeyh Edebali Türbesi
Şeyh Edebali aslen nerelidir?
Şeyh Edebali aslen Karamanlıdır.
Şeyh Edebali nasıl öldü?
Söylediği sözlerle Osman Gazi'ye pek çok konuda yol gösteren, Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında yaşamış bir İslam ilahiyatçısı-din bilgini olan Şeyh Edebali'nin 1326 yılında 120 yaşlarında Bilecik'te vefat ettiği söyleniyor.
Vefatından bir ay sonra kızı, dört ay sonra da damadı Osman Gazi ölmüştür.
