İstiklal Marşı vatanımızın vazgeçilmez bir parçası olarak karşımıza çıkıyor. Son günlerde İstiklal Marşı hakkında çok fazla soru soruluyor. Bunlar arasında en önemlilerinden biri de İstiklal marşını mecliste ilk okuyan kişi kimdir sorusu oluyor…
Hamdullah Suphi Tanrıöver kimdir ve neler yapmıştır ile alakalı tüm bilgileri haberimizin devamında bulabilirsiniz…
İstiklal Marşını Mecliste İlk Okuyan Kişi Kimdir?
İstiklal Marşı’nı Anadolu mücadelesinin önemli simgelerinden biri olarak gören Hamdullah Suphi Tanrıöver, 1885 yılında İstanbul’da doğmuş ve 10 Haziran 1966 tarihinde ise hayatını kaybetmiştir.
Yazar, edebiyatçı, öğretmen, milletvekili ve siyasetçi olarak bilinmektedir. Millî Mücadele ve cumhuriyetin kuruluş döneminde TBMM’de yaptığı heyecanlı konuşmalarla “Millî Hatip” ve “Cumhuriyet Hatibi” lakaplarını alan bir devlet adamı ve edebiyatçıdır.
İstiklâl Marşı’nı Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde ilk defa ve arka arkaya tam 4 kere seslendiren kişi olarak bilinmektedir.
Hamdullah Suphi Tanrıöver Kimdir?
Hamdullah Suphi Tanrıöver ismi edebiyatla ilgilenen ya da lise ders kitaplarından aşina olan herkese tanıdık gelecektir. Tanrıöver, 1885’te Aksaray’daki Abdüllatif Suphi Paşa Konağı’nda dünyaya gelmiştir.
Babası, Tanzimat Dönemi’nin önemli bir bilim ve siyaset adamı olan Abdüllatif Suphi Paşa, annesi ise Çerkez asıllı Ülfet Hanım’dır. Dedesi Abdurrahman Sami Paşa, Osmanlı’nın ilk eğitim bakanı, babası ise altıncı eğitim bakanı olarak görev yapmıştır.
Edebiyat dönemlerine bakıldığında kendisine ilk olarak Fecr-i Ati Hareketi’nde, sonrasında da Milli Edebiyat akımında rastlıyoruz. Fakat siyasete girdikten sonra şair ve yazar kimliğinden daha çok siyasetçi olarak bilindiğini de eklememiz gerekir.
Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda görev almış ve altı farklı dönemde TBMM’de milletvekili olarak seçilmiştir. Millî Eğitim Bakanlığı görevini iki kez üstlenmiştir.
Hamdullah Suphi Tanrıöver Eğitimi
Küçük yaşta şiir yazmaya başlayan Hamdullah Suphi, amcası Sezai Bey’in Paris’te yayınladığı Şura-yı Ummet gazetesinde ilk şiirlerini bastırmıştır. II. Abdülhamid’in emriyle Galatasaray Lisesi’ne (Mekteb-i Sultani) parasız yatılı olarak girmiş ve burada eğitimini tamamlamıştır.
Hamdullah Suphi Tanrıöver İstiklal Marşı’nın Kabulünde Nasıl Bir Rol Oynamıştır?
Meclis-i Mebûsan’ın işgalciler tarafından dağıtılmasından sonra Ankara’ya giderek millî mücadeleye katılmıştır. TBMM’nin ilk döneminde milletvekilliği yapmıştır.
İlk hükümette Maarif Vekâleti’ne getirilmiş ve bu görevde bir yıl kalmıştır. Vekâleti döneminde millî marş için söz yarışması düzenlemiştir. Mehmet Akif’i yarışmaya katılması için ikna etmiş ve İstiklâl Marşı’nı güçlü sesi ile ilk kez meclis kürsüsünde okumuştur.
Hamdullah Suphi Tanrıöver Mesleği Nedir?
1904’te okulu bitirip öğretmen olan Tanrıöver, Ayasofya Rüştiyesi’nde Fransızca ve hitabet, Darülmuallimin’de edebiyat, Darülfünun’da Türk-İslam sanatı öğretmiştir. 1909’da Fecr-i Ati’ye katılmış, 1911’de bu gruptan ayrılıp Ziya Gökalp’in liderliğindeki Millî Edebiyat hareketine katılmıştır.
1912’de milliyetçiliğin İstanbul’daki merkezi olan Türk Ocağı’na üye olmuş ve başkan seçilmiştir. Bu görevi aralıklı olarak 34 yıl sürdürmüştür (1912-1931, 1949-1959, 1961-1966).
İstanbul’da bulunan işgal kuvvetlerine karşı halkı coşturan konuşmalar yapan ve ünlü bir hatip olan kişi, son Osmanlı Meclis-i Mebûsanı’na (1920) Antalya milletvekili olarak girmiş; mecliste Misak-ı Milli’yi savunan konuşmalar yapmıştır.
Aldığı tüm eğitim ve bulunduğu konumlar ile kurumlar düşünüldüğünde ise kendisine edebiyatçı, yazar, öğretmen ve siyasetçi unvanlarını takdim etmek gerekir.
Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Türk Ocakları
Derneğin merkezini Ankara’ya taşıyarak yeni devletin kültürel alanda örgütlenmesine ve Türk kültürünün yaygınlaşmasına katkı sağlamıştır. 1931 yılında Türk Ocakları’nın şube sayısı 278, üye sayısı ise 32 bin olmuştur.
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, 25 Mart 1931’de gazetelerde yayınlanan bir emirle, siyasi bir etkiye sahip olan Türk Ocakları’nı 10 Nisan’da dağıtmalarını istemiştir.
Türk Ocakları kapandıktan sonra, 1931’de Bükreş Büyükelçisi olarak görevlendirilmiştir. Bükreş’te 13 yıl boyunca büyükelçilik yaptığı süre içinde, Bükreş’te Türk şehitliği inşa ettirmiş ve Gagavuz Türkleri’nin yaşadığı yerlerde Türkçe öğreten okullar açtırmıştır. 1944’te büyükelçilikten emekli olarak siyasi hayata dönmüştür.
İçel’de 1945, İstanbul’da 1946 yılında CHP milletvekili olarak Meclis’e dönmüştür. Parti içinde aşırılık yanlısı gruplara karşı mücadele etmiş ve sonunda CHP’den ayrılmıştır.
10 Mayıs 1949’da Türk Ocakları’nın İstanbul’daki açılış töreninde başkan seçilmiştir. 1950 ve 1954 seçimlerinde DP’den Manisa ve İstanbul milletvekili olmuştur. 1957 seçimlerinde Hürriyet Partisi’nden aday olmuş ama kazanamamıştır.
Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Atatürk
Millî mücadele döneminde birçok gazeteci, yazar ve şairin Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarına destek olduğu bilinen bir gerçek.
Hamdullah Suphi Tanrıöver’in Anadolu’daki mücadeleyi savunan sözleri aşağıdaki gibidir:
- ‘’Anadolu’da vatan müdafaası için ortaya çıkmış olan Kuvay-ı Milliye’yi tanıdığımızı, milli hareketi tasvip ettiğimizi ve bu harekete istinat etmekte olduğumuzu dünyaya karşı ilan edelim.’’ (22 Ocak 1920)
Mustafa Kemal’i bir ‘Çoban Yıldızı’na benzetmiştir. Türk Ocakları’na ait İstanbul’daki merkez 9 Mart 190 tarihinde İngilizler tarafından basıldığında işgal haberini Mustafa Kemal Paşa’ya vermiş ve kendisi de tutuklanma ihtimaline karşı Anadolu’ya geçme kararı vermiştir.
17 Mart’ta İstanbul’dan ‘’Ahmet Kemal’’ takma adı ile ayrılarak 8 Nisan 1920 tarihinde Ankara’ya varmıştır. Mustafa Kemal Atatürk ile ilk karşılaşması da burada gerçekleşmiştir. Bu karşılaşmayı da ‘’bir dosta kavuşmak’’ şeklinde betimlemiştir.
Hamdullah Suphi Tanrıöver Eserleri Nelerdir?
Yazmaya şiirle birlikte çok küçük yaşlarda başlayan Hamdullah Suphi Tanrıöver, hayatı boyunca birçok esere imza atmıştır.
Tanrıöver'in birçok yazı ve şiiri vardır.
Yazdığı eserlerden bazıları şunlardır:
- Günebakan (makalelerini topladığı, 1929)
- Dağ Yolu (hitabetlerini topladığı, 1928-1931)
- Namık Kemal Bey Mağusa’da (1909)
- Anadolu Millî Mücadelesi (1946)
