Vertigo, sizin veya gördüklerinizin döndüğünü hissetmenize yol açan bir histir. Sıklıkla bulantı, kusma ve denge kaybı bu duruma eşlik edebilir. Vertigo genellikle baş dönmesi olarak adlandırılmaktadır. Ancak gerçekte her baş dönmesi vertigo değildir. Vertigoda ataklar belli belirsiz olabileceği gibi, kişinin günlük işlerini yapmasına engel olacak kadar şiddetli de olabilir. Gelin vertigo hastalığını daha detaylı inceleyelim...
Vertigo tanısı nasıl konur?
Vertigo hastalığının teşhisi için öncelikle hastanın hissettiği duygunun ne olduğunu anlatması istenir. Sonra iç kulak ve merkezi sinir sistemi ile ilgili olarak neden araştırılır. Eğer beyne yeterli kan gitmediği düşünülürse doppler ultrason, BT anjiyografi, MR veya kateter anjiyografi gibi yöntemler kullanılır. Tedavi ise tanıya göre belirlenir.
Vertigo belirtileri nelerdir?
Vertigoda kişi kendisinin veya etrafındakilerin döndüğüne dair bir hisse kapılır. Vertigoya bulantı, kusma, anormal göz hareketleri ve terleme eşlik edebilir. İşitme kaybı ve kulak çınlaması görülebilir. Görme bozukluğu, yürümede zorlanma ve bilinç değişiklikleri tabloya eşlik edebilir. Vertigoya eşlik eden problemler vertigoya neden olan esas hastalığa göre değişiklikler gösteriyor.
Vertigo neden olur?
Vertigo, başınızın dönmesine veya dengenizin bozulmasına sebep olan çeşitli sağlık problemlerinin bir belirtisi olabilir. Bu problemlerin en sık görüleni iç kulakla alakalıdır. İç kulakta kristallerin kayması, benign pozisyonel paroksismal vertigo (BPPV), Meniere hastalığı ve iç kulak enfeksiyonları gibi durumlar vertigoya yol açabilir. Bunun yanında, nörolojik rahatsızlıklar (migren, vestibüler nörinit, labirentit vb.), beyin damarlarında bozukluklar veya bazı ilaçların yan tesirleri de vertigonun sebepleri arasındadır.
Vertigo nedenleri nelerdir?
Vertigo, merkezi sinir sistemi ve iç kulak hastalıklarının bir sonucu olarak ortaya çıkan bir durumdur. En yaygın vertigo türü benign paroksizmal pozisyonel vertigo (BPPV) adı verilen bir çeşittir. Bu türde, başın hareket ettirilmesinden sonra şiddetli baş dönmesi atakları olur. Bu ataklar 15 saniye ile birkaç dakika arasında sürer.
Başın öne arkaya hareket ettirilmesi veya yatakta döndürülmesi tetikleyici olabilir. Daha çok yaşlı kişilerde görülür. Solunum yolu enfeksiyonları ve başa giden kan akımının azalması neden olabilir. Belirtiler rahatsızlık verse de BPPV zararsız bir durumdur. Genelde tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Vertigo, normal baş ağrısı veya depresyon ile karıştırılmamalıdır.
Örneğin, görünüşünden hoşnut olmayan bir kişi saç ekimi nasıl yapılır veya saç ekimi yapmaya uygun mu diye sorabilir, görünümüyle ilgili sorunlar yaşayabilir ama bu psikolojik etkiler vertigoya sebep olmaz.
Vertigo, iç kulağın iltihaplanması olan labirentit ve vestibüler nörit adlı durumlardan kaynaklanabilir. Bunlara genelde virüsler neden olur. En sık görülen virüsler grip, kızamık, kızamıkçık, herpes, kabakulak, çocuk felci, hepatit ve EBV virüsleridir. Baş dönmesinin yanında işitme kaybı da meydana gelebilir.
Vertigonun sebep olduğu başka bir hastalık da Meniere hastalığıdır. Meniere hastalığında kulak çınlaması ve işitme kaybı da vertigo belirtileriyle birlikte görülür. Hastalık ataklar halinde gelip gider. Hastalığın kesin nedeni bilinmemekle birlikte kafa yaralanmaları, virüsler, genetik faktörler ve alerji olası nedenler arasındadır.
- Akustik nörinom, iç kulağın sinir dokusunun bir çeşit tümörüdür. Vertigo ile birlikte kulak çınlaması ve işitme kaybı ortaya çıkar.
- Vertigo beyin damarlarının tıkanması veya beyin kanaması sonucu da ortaya çıkabilir. Vertigonun görüldüğü diğer bir hastalık ise multipl sklerozdur (MS).
- Kafa travması ve boyun yaralanmalarından sonra vertigo ortaya çıkabilir. Diyabet, düşük kan şekeri, anksiyete ve panik bozukluğu vertigonun diğer nedenleridir.
Vertigoya ne iyi gelir?
Vertigo tedavisinin amacı, vertigoya neden olan faktörü belirlemektir. Tedavi yöntemleri, vertigonun sebebine göre farklılık gösterir. İç kulakla ilgili problemler, BPPV gibi, bazı özel hareketlerle düzeltilebilir. Meniere hastalığının tedavisi, beslenme alışkanlıklarını değiştirmek, ilaç kullanmak ve bazen ameliyat olmayı içerir. Migren nedenli vertigo tedavisinde, migreni önleyen veya azaltan ilaçlar verilebilir. Nörolojik vertigo vakalarında, temel sorunun çözülmesi gerekir.
Vertigo nasıl geçer?
Vertigo tedavisi, hastanın durumuna göre değişir. İç kulaktan kaynaklanan vertigo için Epley manevrası ya da Brandt-Daroff egzersizleri gibi pozisyonel yöntemler, belirtileri azaltabilir. İlaçlar, iç kulak problemlerine bağlı olarak gelişen vertigoyu baskılayabilir. Tedaviye yanıt veren nedenlere bağlı vertigo, uygun tedavi ile iyileşebilir. Fakat nedenler kişiden kişiye değiştiği için vertigonun süresi de farklı olabilir.
Vertigo kaç gün sürer?
Vertigo, nedenine ve tedavisine bağlı olarak farklı sürelerde devam edebilen bir durumdur. BPPV gibi bazı vertigo çeşitleri, pozisyona bağlı olarak ortaya çıkar ve genellikle çok kısa sürer. Birkaç saniye ile birkaç dakika arasında değişebilir. Ancak bazı iç kulak veya sinir sistemi problemleri, daha uzun süren vertigo nöbetlerine yol açabilir.
Vertigo, tedavi edilebilen bir nedenle ilgiliyse, semptomlar uygun tedavi ile azaltılabilir veya tamamen geçebilir. Fakat bazı vertigo durumları kroniktir ve daha uzun süreli tedavi gerektirir. Vertigo süresi kişiden kişiye değişir, bu yüzden bir doktor ile görüşmeniz tavsiye edilir.
Vertigo için ne zaman doktora gidilir?
Vertigo ile birlikte aşağıdaki belirtiler varsa hemen doktora başvurmalısınız:
- Çift görme
- Konuşma güçlüğü
- Baş ağrısı
- Kol ve bacaklarda güçsüzlük
- Denge kaybı
- Bilinç kaybı
Vertigo tedavisi nasıl yapılır?
Vertigo nedeni farklı olabilir ve tedavi buna göre değişir. Orta kulak iltihabı olanlara antibiyotik verilir. Kulak enfeksiyonu iyileşmezse ameliyat olması gerekir. Menier hastalığı olanlara tuz kısıtlaması ve idrar arttırıcı ilaçlar önerilir. BPPV adı verilen bir durumda vertigo kendiliğinden birkaç hafta veya ay içinde geçer.
Bu hastalara doktorlar bazı hareketler yaptırabilirler. BPPV’de iyileşmeyen hastalarda çok nadir olarak iç kulak ameliyatı yapılabilir. BPPV’li hastalar başlarını ani hareket ettirmemeli, dinlenmeli, çok su içmelidirler. Vertigolu hastalar yüksek yerlerde çalışmamalı ve tehlikeli aletler kullanmamalıdırlar. Vertigo tedavisinde fizyoterapi de uygulanabilir. Vertigo tedavisi sırasında kafein, sigara ve alkol kullanmamak gerekir.
