'Temiz' yeme konusundaki aşırı takıntıdan, belirli gıdalara dokunmayı açıkça reddetmeye kadar, çoğu zaman her şeyin yolunda olmadığına dair bariz işaretler vardır. Peki birisinin yemek bozukluğu olup olmadığı nasıl anlaşılır? İşte ayrıntılar...
Yeme bozukluğu tedavi kliniği olan Orri'nin baş psikolojik terapisti DR Joanna Sılver , dikkat edilmesi gereken işaretleri, endişe duyduğunuz sevdiğiniz birine nasıl yaklaşabileceğinizi ve yaygın inanışın aksine, yeme bozukluklarının neden tedavi edilmediğini ortaya koyuyor. sadece yemekle ilgili değil...
Yeme bozuklukları artıyor
Geçen yıl açıkladığı rakamlara göre, yeme bozuklukları nedeniyle hastaneye başvuranlar son beş yılda yüzde 84 arttı.
Çocuklar ve gençler en çok etkilenenler arasında yer alırken, tedavi gören erkek ve genç erkeklerin sayısında keskin bir artış yaşandı.Ancak yetişkinlerde de endişe verici bir artış var.
Bu rakamlar birçok kişinin düşündüğünün aksine, yeme bozukluklarının sadece genç, beyaz kızları etkilemediğini vurguluyor.Aslında sağlığın zirvesi olarak algılanabilir, normal kiloda olmanıza rağmen hala gizli bir yeme bozukluğu çekiyor olabilirsiniz.
Yeme bozukluklarının çoğu aslında yemekle ilgili değil
Birisi hayatında özellikle zorlu bir dönemden geçtiğinde yeme bozukluğu gelişebilir.
Bu, okulda zorbalığa uğramayı, üniversiteye gitmeyi, işten çıkarılmayı, menopoza girmeyi, boşanmayı, yeni ebeveyn olmayı veya üniversiteye giden çocuklara veda etmeyi içerebilir.
Bir deneyim ya da bir dizi deneyim karşısında bunalmışlık hissi, yaşamlarımızda kendimizi güvensiz ve belirsiz hissetmemize yol açabilir; belki de kaygı ya da depresyon gibi duyguları da tetikleyebilir.Bu da, yemeğimizi veya vücut ağırlığımızı kontrol etmek gibi yanlış bir güvenlik ve emniyet duygusu sağlayan düzensiz davranışlar geliştirmemizi tetikleyebilir.
Yeme bozukluklarının yaygın belirtileri neler?
Bu işaretlerin kuralcı olmadığını hatırlamak çok önemlidir.
Kişi bunların hepsine sahip olmayabilir ancak bu, yeme bozukluğunun olmadığı anlamına gelmez.
Belirtiler ayrıca zaman içinde değişebilir ve gelişebilir; örneğin bir kişiye başlangıçta anoreksi teşhisi konabilir, daha sonra hastalığında bulimia gelişebilir.
OSFED: Diğer tanımlanmış beslenme/yeme bozukluğu
Bu aslında yeme bozukluklarının en yüksek yüzdesini oluşturur; bu, bir kişinin aşağıdaki kategorilerden herhangi birine uymamasına rağmen hala geçerli bir yeme bozukluğuna sahip olduğu durumlar için kullanılan bir şemsiye terimdir.
Örneğin, bir kişi anoreksiyanın tüm belirtilerine sahip olabilir ancak kilosu tam olarak anoreksik aralıkta olmayabilir. Veya bulimia veya aşırı yeme belirtileri gösterebilirler, ancak teşhis kriterlerini karşılayacak kadar sık ataklar yaşamazlar.
Bu gerçekten önemlidir, çünkü insanlar tüm kriterleri karşılamazlarsa kendilerini geçersiz hissedebilirler - ancak yine de çok fazla acı çekiyorlar ve yeme bozukluklarının sonuçları da aynı derecede ciddi ve tehlikeli olabilir.
Anoreksiya nervoza
Anoreksiya tipik olarak mantıksız kilo alma korkusu ve/veya çarpık vücut imajı nedeniyle kısıtlayıcı yemeyi içerir.
Aynı zamanda, aşırı egzersiz ve/veya aşırı yeme ve ardından temizleme döngüleri (kusma, aşırı müshil kullanımı, oruç tutma veya aşırı egzersiz gibi süreçler yoluyla aşırı yemenin etkilerini 'geri almaya' çalışmak) da eşlik edebilir; yenen yiyecek.
Ortak belirtileri
- Yiyecek ve/veya egzersiz yaşam kararlarını belirlemeye başladı
- Yemek hazırlamak ve yemek artık zorlu bir hal aldı. Kişi kalori sayıyor, 'mükemmel' yemek yapmaya çalışıyor ya da genel olarak yemek konusunda aşırı endişeli olabilir.
- Kişi, yemeğin hazırlanmasında veya yenilmesinde çok yavaş yemek yemek, yemek için çok küçük bir bıçak ve çatal kullanmak, yemeği küçük parçalara ayırmak, tabağındaki yiyecekleri belirli bir sırayla yemek gibi yiyecek 'ritüelleri' kullanmıştır. tabaktaki yiyeceklerin birbirine değmediğinden emin olmak
- Sosyal çekilme ve izolasyon
- Boyut ve vücut imajıyla meşgul olma
- Uykusuzluk veya uyumak/uykuda kalmakta zorluk çekmek
- Düşük benlik saygısı ve güvensizlik
- Mükemmeliyetçilik, çoğu zaman ilişkiler pahasına
- Depresyon ve anksiyete eşlik edebilir
Bulimia nervoza
Bulimia hastalarında, genellikle stres zamanlarında rahatlama sağlamak için aşırı miktarda yemek yeme ve daha sonra bunu sistemlerinden temizleme eğilimi vardır.
Tasfiye her zaman kendi kendine kusma şeklini almaz.
Bazen birisi oruç tutarak, kompülsif egzersiz yaparak veya müshil veya diüretik alarak kalori sisteminden kurtulabilir.
Bulimiadan muzdarip insanlar genellikle 'normal' kiloya sahip, yüksek işlevli bireylerdir ve semptomlarını gizlerler, böylece hastalık fark edilmez.
Ortak belirtileri
- Kontrolsüz bir şekilde yemek yeme (aşırı yeme) ve/veya kontrolsüz bir şekilde yeme korkusu
- Kusma, aşırı egzersiz
- Gizli yeme ve izolasyon
- Aşırı içki ve/veya tasfiye sonrasında kişi sıklıkla tiksinti, utanma ve kendinden tiksinme hissedecektir.
- Mükemmelliyetcilik
- Depresyon ve OKB gibi diğer durumlar
- Kendine güvensiz
- Beden imajı ve görünümüyle meşgul olma
Aşırı yeme bozukluğu
Burası insanların büyük miktarda yemek yediği, aşırı miktarda yemek yediği, ancak genellikle bulimiada olduğu gibi kusma gibi telafi edici davranışlarda bulunmadığı durumdur.
İnsanlar genellikle aşırı içki içerken transa benzer bir duruma girmekten veya günlük yaşamlarını sürdürürken aşırı içkilerini planlamakla meşgul olduklarından bahseder.
Bazen tıkınırcasına yeme bozukluğu ile aşırı yeme arasında ayrım yapmak zor olabilir; ara sıra aşırı yemek de mümkündür ve 'rahat yemek' insanlar için normal bir davranıştır.
Aralarındaki en büyük farklardan biri, aşırı yeme bozukluğuyla yaşayan kişinin sıklıkla yeme dürtüsü üzerinde kontrol sahibi olmadığını düşünmesidir. Çoğu kişi için yemek yeme dürtüsü duygusal bir tepki ve kendini sakinleştiren bir davranıştır.
Ortak belirtiler:
- Kontrolsüz bir şekilde yemek yeme (aşırı yeme) ve/veya kontrolsüz bir şekilde yeme korkusu
- Besinlerin hızlı ve aceleyle tüketilmesi
- Utanç veya utanç duygularını önlemek için gizli yemek yeme ve izolasyon
- Mükemmelliyetcilik
- Depresyon ve OKB gibi diğer durumlar
- Kendine güvensiz
- Beden imajı ve görünümüyle meşgul olma
- Aşırı içki içtikten sonra kendinden tiksinme, depresif ya da çok suçlu hissetme
ARFID: Kaçınma kısıtlayıcı gıda alımı bozukluğu
ARFID nispeten yeni bir yeme bozukluğu tanısıdır. Daha önce 'seçici yeme' olarak adlandırılan bu durum, gıdayla ilgili, özellikle belirli türdeki gıdaların veya belirli miktarların alımıyla ilgili sınırlamaları ve/veya kısıtlamaları içerir.
Anoreksiya veya bulimia gibi diğer yeme bozukluğu teşhislerinden farklı olarak, genellikle vücut imajıyla ilgili sıkıntı veya zayıflık arayışını içermez.
Aksine, ARFID tipik olarak tat, doku, koku, görünüm veya sıcaklıktaki hassasiyet nedeniyle belirli yiyeceklerden kaçınmayı içerir.
Tek bir neden olmasa da, birisinin yemek yerken boğulma veya kusma gibi rahatsız edici bir deneyim yaşaması, yiyecekle ilişkisine zarar vermiş olabilir.
Otizm spektrum bozukluğu olan kişilere duyusal hassasiyet nedeniyle ARFID tanısı konması da yaygındır.
Ortak belirtiler:
- Belirli yiyecek türlerinden kaçınmak
- Yiyeceğe ilgisizlik veya iştahsızlık göstermek – bazen dikkati dağıldığında öğünleri tamamen kaçırmak
- Yemek zamanlarının uzun sürmesi
- Yalnızca belirli yiyecek dokularını yemek ve sınırlı sayıda seçeneği sürdürmek
- Yemek zamanlarında endişeli
- Sosyal senaryolarda yemek yemekten kaçınmak
- Boğulma veya kusma korkusu
- Beslenme açısından sağlıklı ve tatmin olmak için yeterli miktarda yemek yememek
- Kilo kaybı
- Çocuklarda bodur büyüme
Ortoreksiya
Bu, genellikle 'sağlık' veya 'sağlıklı' bir diyet arayışında olan, yemeğe karşı takıntılı davranış belirtileriyle karakterize edilir.
Kişi yiyecek ve yiyecek türleri konusunda aşırı seçici ve kısıtlayıcı olabilir. Yiyecekleri 'iyi' veya 'kötü' olarak kategorize edebilirler ve görünüşte 'mükemmel' bir diyet uygularken yalnızca 'saf' veya 'temiz' yemeye çalışabilirler.
Peki sağlıklı beslenme ile takıntı arasındaki çizgi nerede? Önemli olan, bu onların sıkıntıya girmesine neden oluyor mu? Kişinin sosyalleşmesine ve hayata devam etmesine engel mi oluyor? Eğer öyleyse, o zaman bu bir endişe haline geldi.
Ortak belirtiler:
- 'Sağlıklı' olarak adlandırılan yiyecekleri yemeyle ilgili bir meşguliyet ve takıntı - muhtemelen günde yemek planlamak için saatler harcamak
- Düzenlenmiş yeme ve/veya sezgisel yeme eksikliği. 'Sağlıklı' veya 'saf' kabul edilmeyen yiyecekleri yiyememek
- Bu kategorilere girmeyen yiyecekleri yemeyle ilgili suçluluk ve utanç
- Aile zamanı, sosyal yaşamlar ve/veya kariyer yerine 'sağlıklı' beslenmeye öncelik vermek. Muhtemelen sağlıklı yemek seçenekleri olmayan sosyal etkinliklere veya yemeklere katılmamak
- Başkalarının ne yediğine alışılmadık bir ilgi ve yemek bloglarını veya sosyal medya profillerini takıntılı bir şekilde takip etmek
- Kendi değerini beslenme ve sağlık arayışına dayandırmak
Anoreksiya atletika
Bu, kısıtlayıcı yeme ile de birleştirilebilen egzersiz bağımlılığıdır. Ancak egzersiz 'iyi' bir şey olarak görüldüğü için gözden kaçabiliyor.
Ortak belirtiler:
- Egzersiz her şeyden önce öncelik haline geldi; arkadaşlar, aile, iş ve sosyalleşme
- Yaralanmalara veya kendilerini yorgun hissetmelerine rağmen egzersiz yapıyorlar
- Yedikleri yiyeceklerin ve bunların besin içeriğinin son derece farkında olabilirler ve egzersizi, yediklerini veya içtiklerini 'temizleme' aracı olarak kullanabilirler.
- Egzersiz yapmadıkları için yoğun bir suçluluk hissediyorlar
- Egzersiz, kendilerini iyi hissetmelerini sağlayan en önemli şeydir. Çoğu zaman, egzersiz bağımlılığından muzdarip insanlar, düşük benlik saygısı veya öz değer ile mücadele ederler; bu, egzersiz yaparken coşkulu (ama geçici) başarı duygusuyla maskelenir.
Kas dismorfisi
Bu bir tür egzersiz bağımlılığıdır ve en sık erkeklerde görülür. Burada kişi kas geliştirme veya 'güçlenme' konusunda takıntılıdır.
Anoreksiya atletika'ya benzer bir şekilde ortaya çıkar; örneğin kişi spor salonuna gitmeyi her şeyin üstünde tutar, sakatlandığında antrenmana devam eder, vb.
