Bitlis, Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan ve tarihi binlerce yıl öncesine uzanan bir şehirdir. Bitlis’in toplamda yedi ilçesi vardır: Merkez, Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan, Mutki ve Tatvan. Bitlis’in en kalabalık ilçesi Tatvan’dır. Peki, Bitlis’in en huzurlu ve güvenli ilçesi hangisidir? Bu sorunun cevabını aramak için Bitlis’in ilçelerini yakından tanımaya çalışacağız. Bu haberimizde, Bitlis’in ilçelerinin tarihi, kültürel ve doğal zenginliklerini, sosyal ve ekonomik durumlarını, güvenlik ve huzur seviyelerini sizler için derledik.

Bitlis

Bitlis İli, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesinin Yukarı Murat-Van Bölümü'nde yer alan bir ildir.

İlin nüfusu: 350.994'dür. Bu nüfusun %65,1'i şehirlerde yaşamaktadır (2020 sonu). İlin yüzölçümü 8.294 km2'dir. İlde km2'ye 42 kişi düşmektedir. (Bu sayı Güroymak'ta 94’dür.) İlde yıllık nüfus artış oranı %0,83 olmuştur. İl merkezinin denizden yüksekliği: 1637 m'dir.

04 Şubat 2021 TÜİK verilerine göre 7 İlçe, 13 belediye, bu belediyelerde 123 mahalle, ayrıca 348 köy bulunmaktadır.

İsmi Makedonya Kralı Büyük İskender’in şehirdeki kaleyi yaptırttığı komutanlarından Bedlis’ten gelmektedir. Tarihsel yapıların ağırlıkta olduğu bir vadi içinde kurulduğundan “Vadideki Güzel Şehir” diye anılır.

Bitlisin güzellikleri videosu

Tarihçe  

Bitlis M.Ö. 1400 yıllarından itibaren Urartular’ın yerleşim alanıydı. M.Ö. 1280 yılında Asur Krallarından I. Salmanassar devrinden sonra, Van Gölü çevresindeki dağlık alanlara yerleşen Urartular, MÖ11. yüzyıla kadar Urartular’ın yurdu olmaya devam etmiş ve 7. Yüzyıla kadar Asurlular, 6. Yüzyıla kadar ise Medler’in yönetimi altında kalmıştır. Bitlis, daha sonra Pers Krallığı'nın kurulması ile 2. Darius tarafından ele geçirilmiştir. MÖ 4. yüzyılda Makedonya Kralı Büyük İskender’in yönetimi altına giren ve MS 2. yüzyılda Roma İmparatoru Trajan tarafından ele geçirilen Bitlis, 7. yüzyıla kadar Doğu Roma yönetiminde kaldı.

Türkler’in 10. yüzyılla birlikte başlayan Anadolu akınları sırasında önemli bir uğrak yeri haline gelen ve bu tarihlerde Alp Arslan ve ordularını Ahlat’ta konuk eden Bitlis'in Türklerin Anadolu’ya açılmasında çok önemli bir rolü de üstlenmiş oldu. 13. Yüzyılda Eyyübiler ve daha sonra Harzemşahlar ve Moğollar'ın saldırısına uğrayan ve 1514 yılındaki Çaldıran Muharebesi'yle Osmanlı egemenliğine giren Bitlis, Osmanlı İmparatorluğu’nun idaresi altında ilim, sanat ve kültür merkezi haline geldi. I. Dünya Savaşı esnasında bir süre Çarlık Rusya’nın işgali altında kalan Bitlis, Cumhuriyet'in ilanından sonra il yapıldı. Bitlis adını Bedlis'ten almıştır

İlçeler

04 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 7 İlçe, 13 belediye, bu belediyelerde 123 mahalle ve ayrıca 348 köy vardır.

  • Bitlis (merkez)
  • Adilcevaz
  • Ahlat
  • Güroymak
  • Hizan
  • Mutki
  • Tatva
  • Bitlis ili, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nin güney kesiminde yer alan bir ildir.
  • İlin 2022 yılı sonu itibarıyla nüfusu 353.988’dir. Bu nüfusun %69’u şehirlerde, %31’i ise köylerde yaşamaktadır.
  • İlin yüzölçümü 8.294 km2’dir ve km2 başına ortalama 43 kişi düşmektedir. İlin yıllık nüfus artış oranı ise %0,49’dur.
  • İlin yedi ilçesi vardır: Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan, Merkez, Mutki ve Tatvan. Bu ilçelerin nüfusları 2021 ve 2022 yılları arasında farklı oranlarda artmış veya azalmıştır.
  • En fazla nüfus artışı Tatvan ilçesinde (%2,36), en fazla nüfus azalışı ise Mutki ilçesinde (%-3,39) gerçekleşmiştir
  • İlçelerin belediye sayısı 1 ile 3 arasında değişmektedir. En fazla belediyesi olan ilçe Güroymak’tır. Belediyelerin mahalle sayısı ise 10 ile 28 arasında değişmektedir. En fazla mahallesi olan ilçe yine Güroymak’tır
  • İlçelerin köy sayısı ise 26 ile 76 arasında değişmektedir. En fazla köyü olan ilçe Merkez’dir
  • İlçelerin şehirde oturan nüfus oranları da farklılık göstermektedir. En yüksek şehirde oturan nüfus oranı Tatvan ilçesinde (%82,77), en düşük şehirde oturan nüfus oranı ise Mutki ilçesinde (%19,08) bulunmaktadır
  • İlçelerin alanları da oldukça değişkendir. En büyük ilçe Tatvan’dır (1.885 km2), en küçük ilçe ise Güroymak’tır (515 km2)
  • İlçelerin km2 başına düşen kişi sayıları da buna bağlı olarak farklıdır. En kalabalık ilçe Güroymak’tır (94 kişi/km2), en seyrek nüfuslu ilçe ise Adilcevaz’dır (19 kişi/km2)dir

Bitlisin coğrafi yapısı

Bitlis, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat ve Yukarı Murat bölümlerinin sınırı üzerinde bulunan bir ilimizdir. Bitlis’i, güneyden Siirt, batıdan Muş, kuzeyden Ağrı illeri ve doğudan Van Gölü çevreler. Bitlis’in yüzölçümü 6.706 km2 olup, Van Gölü’nün 1.876 km2’lik kısmı da dahil edildiğinde 8.582 km2’ye ulaşır.

Bitlis’in arazisi, Anadolu yaylasına nazaran daha yüksek ve daha girintili çıkıntılıdır. Arazisinin %71’i dağlık, %3’ü yayla, %10,4’ü ova, %15,6’sı dalgalı olup, değişik bir topografisi vardır. Bitlis’te arazide üçüncü zaman MİOSEN devrine kadar orojenik hareketler vuku bulmuştur. Bu devirde başlayan volkanik hadiseler, birçok fay ve çöküntülerin, büyük göllerin teşekkülüne sebep olmuştur. 3.050 metre yüksekliğindeki Nemrut Dağı ve 4.434 metre yüksekliğindeki Süphan Dağı üçüncü zamanın volkanik olaylarının tabii abideleridir.

Bitlis’in iklimi karasal iklim özelliği gösterir. Deniz seviyesinden 1.545 metre yükseklikte bulunan ilimize kış erken gelir geç gider. Kışın çok kar yağar, kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları ise kısa sürer, sıcak ve kurak geçer. Yıllık sıcaklık ortalaması 9.7 °C’dir. En sıcak ay Temmuz, en soğuk ay ise Ocak’tır. Van Gölü çevresinde bulunan Adilcevaz, Ahlat ve Tatvan ilçelerinde kış daha yumuşak geçer.

Bitlis’in bitki örtüsü karasal iklimin etkisiyle step ve bozkırdır. Bunlar yağışların bol olduğu dönemde yeşeren, yazın kuraklık ve sıcaklıkla birlikte kuruyan otlardan oluşur. Bitki örtüsü bakımından çayır, otlak ve meraların geniş yer tuttuğu yayla görünümündedir. Yüksek kesimlerde yağışların artması ile genellikle meşe ağaçlarından oluşan orman koruluklarına rastlanır. Sulak yerlerde kavak, söğüt ağaçlarıyla elma, armut, ceviz, dut ağaçları çok sayıda vardır

Salahsun Hekimoğlu hayatını kaybetti Salahsun Hekimoğlu hayatını kaybetti

 Bitlisin iklimi

Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Bitlis, deniz seviyesinden 1545 metre yükseklikte bulunan bir ilimizdir. Bitlis'in iklimi, karasal iklim özelliği gösterir. Bu da demek oluyor ki, kışlar soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise sıcak ve kurak geçer.

Bitlis Meteoroloji Müdürlüğü verilerine göre, Bitlis'te yıllık sıcaklık ortalaması 9.7°C'dir. En sıcak ay Temmuz, en soğuk ay ise Ocak'tır. Sıcaklığın sıfırın altına düştüğü gün sayısı 106 gündür. Yıllık yağış miktarı ise 958 mm'dir. Yağışın %45'i kışın, %31'i ilkbahar ve %24'ü sonbahara aittir. Yağış, Akdeniz yağış rejimine çok benzer.

Bitlis'in %35'e yaklaşan kısmı ormanlarla kaplıdır. Ormanların çoğu meşeliktir. Nemrut Dağı'nın güney yamaçları ile krater göllerin iç yamaçları koruluk halinde ormanlarla kaplıdır. Bitlis'in %30'u çayır ve mer'a olup, %20'ye yakın kısmı da ekime müsaittir.

Bitlis'in doğal güzellikleri ve tarihi zenginlikleri ile de dikkat çeken bir il olduğunu belirtelim. Bitlis'te gezilecek yerler arasında Ahlat Selçuklu Mezarlığı, Bitlis Kalesi, Nemrut Krater Gölü ve Tatvan Sahili sayılabilir.

Bitlisin ilçeleri ve güzellikleri

Bitlis’in ilçeleri şunlardır: Tatvan, Ahlat, Adilcevaz, Güroymak, Hizan ve Mutki. Bu ilçelerin her biri farklı özelliklere sahiptir.

tatvan-1

Tatvan: Bitlis’in en büyük ilçesi olan Tatvan, Van Gölü’nün kıyısında kurulmuştur. Tatvan’ın en önemli doğal güzellikleri arasında Nemrut Krater Gölü ve Nemrut Dağı bulunmaktadır. Nemrut Krater Gölü, Türkiye’nin en büyük, dünyanın ise ikinci büyük krater gölüdür. Sıcak ve soğuk su kaynaklarına sahip olan göl, muhteşem manzarasıyla ziyaretçileri büyülemektedir1. Nemrut Dağı ise 2948 metre yüksekliğinde bir uyuyan volkandır. Dağın zirvesinden Van Gölü ve çevresini izlemek mümkündür1. Tatvan ayrıca kış sporları için de ideal bir yerdir. Nemrut Kayak Merkezi, 2200-3000 metre arasında değişen pistleriyle kayak severlere hizmet vermektedir.

ahlat

Ahlat: Bitlis’in tarihi açıdan en önemli ilçesi olan Ahlat, Van Gölü’nün batı kıyısında yer almaktadır. Ahlat, Anadolu’nun Türkleşmesinde önemli bir rol oynamıştır. Selçuklu döneminde "Kubbetül İslam" olarak adlandırılan Ahlat’ta pek çok tarihi eser bulunmaktadır. Bunların başında Selçuklu Mezarlığı gelmektedir. 210 dönüm arazide kurulan mezarlıkta 8200 adet mezar taşı ve kümbet vardır. Mezar taşlarının üzerindeki motifler ve yazılar dikkat çekicidir. Ahlat’ta ayrıca Ulu Cami, Bayındır Kümbeti, Sökmenli Kümbeti, Meydan Cami gibi tarihi yapılar da görülmeye değerdir.

Bitlis adilcevaz-1

Adilcevaz: Bitlis’in bir diğer Van Gölü kıyısındaki ilçesi olan Adilcevaz, Urartular’dan Osmanlı’ya kadar pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Adilcevaz’ın en ünlü tarihi yapısı Adilcevaz Ulu Cami’dir. 12. yüzyılda Selçuklu döneminde inşa edilen cami, Türkiye’nin en eski camilerinden biridir. Caminin içindeki ahşap işlemeler ve duvarlardaki yazılar görülmeye değerdir. Adilcevaz’da ayrıca Süphan Dağı da bulunmaktadır. Türkiye’nin en yüksek üçüncü dağı olan Süphan Dağı, 4058 metre yüksekliğindedir. Dağ sporlarına meraklı olanlar için ideal bir yerdir.

nemrut dagi

Güroymak: Bitlis’in merkeze en yakın ilçesi olan Güroymak, tarihi ve kültürel açıdan zengin bir yerdir. Güroymak’ta Osmanlı döneminden kalma Güroymak Kalesi, Güroymak Ulu Cami, Güroymak Hamamı gibi tarihi yapılar bulunmaktadır. Güroymak ayrıca şifalı sularıyla da ünlüdür. Güroymak Kaplıcaları, romatizma, cilt, sinir ve kadın hastalıklarına iyi geldiği söylenmektedir.

hizan

Hizan: Bitlis’in doğusunda yer alan Hizan, doğal güzellikleriyle ön plana çıkmaktadır. Hizan’da Aygır Gölü, Arin Gölü (Sodalı Göl) ve Nazik Gölü gibi göller bulunmaktadır1. Bu göllerin etrafında kamp yapmak, piknik yapmak, doğa yürüyüşü yapmak mümkündür1. Hizan’da ayrıca tarihi yapılar da vardır. Bunlardan en önemlisi Hizan Kalesi’dir. Kale, 13. yüzyılda Selçuklu döneminde inşa edilmiştir. Kale, Hizan ilçesinin manzarasını izlemek için güzel bir noktadır

Aygır gölü -1

Mutki: Bitlis’in batısında yer alan Mutki, tarihi ve kültürel açıdan zengin bir ilçedir. Mutki’de Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden kalma pek çok cami, medrese, kümbet, hamam ve köprü bulunmaktadır. Bunların arasında en dikkat çekici olanı Mutki Ulu Cami’dir. Cami, 12. yüzyılda Selçuklu döneminde inşa edilmiştir. Caminin içindeki ahşap işlemeler ve duvarlardaki yazılar görülmeye değerdir. Mutki ayrıca doğal güzellikleriyle de ilgi çekmektedir. Mutki’de Çermik Kaplıcaları, Şeytan Köprüsü, Şeytan Deresi gibi yerler bulunmaktadır.

Bitlis’in ilçelerindeki güzellikler bunlarla sınırlı değildir. Bitlis’i ziyaret edenler daha pek çok yer keşfedebilirler. Bitlis, tarihi ve doğal güzellikleriyle gezi severlere unutulmaz anlar yaşatacak bir şehirdir.

Bitlis doğal güzellikleri ile ön plana çıkan bir şehirdir. Doğu Anadolu bölgesinde olan bu güzel şehir bu sıralar gündemden düşmüyor ve birçok soru soruluyor.  Bu sorulardan en çok sorulanı ise Bitlisin en güvenli ve huzurlu ilçesi hangisi? Sorusu. Bu sorunun cevabı göreceli olmasına rağmen bizce Bitlisin en güvenli ve huzurlu ilçesi yaptığımız ar-ge çalışmaları ve bağımsız kuruluşların anketlerine göre bu ilçe AHLAT olarak belirlenmiştir.

Kaynak: Enes Kocatürk